Wielkanocne smaki

Wielkanoc to nie tylko największe chrześcijańskie święto upamiętniające Zmartwychwstanie Jezusa. To także święto budzącej się na nowo przyrody, która po mrokach zimy na nowo rozkwita. Smutne postne dni dobiegają końca, a nadchodzi radość – nie tylko ta duchowa, ale i cielesna, związana ze sferą kulinarną. Ponieważ Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijan, narosło wokół niego wiele tradycji, zwyczajów i obrzędów. Spożywane w czasie wielkanocnego śniadania pokarmy mają swoją symbolikę.

W niektórych zakątkach naszego kraju zachował się bardzo stary zwyczaj związany z pożegnaniem postu. Post był bowiem znacznie gorliwiej przestrzegany, a co za tym idzie, wszyscy z utęsknieniem wyczekiwali końca wyrzeczeń. W związku z tym żegnano znienawidzone postne potrawy – żur i śledzia, robiąc im “pogrzeb”. Śledzia przybijano do drzewa, “za karę”, że zajmował w jadłospisie miejsce mięsa. Całe sagany postnego żuru zaś wylewano na ziemię.

Najważniejszym, centralnym punktem Świąt Wielkiej Nocy jest jajko – symbol nowego życia. Nowe życie to Zmartwychwstały Chrystus i budząca się przyroda. Jajka oczywiście i dawniej i dziś są przyozdabiane w charakterystyczne dla danego regionu wzorki. Nierzadko pisanki czy kraszanki to istne małe dzieła sztuki, które aż żal jeść. Dziś możemy oczywiście kupić nietoksyczne barwniki do jajek, ale w tradycyjnych domach wciąż przyrządza się “farbki” z wywarów roślinnych. Jajkiem się dzielimy, podajemy je faszerowane, otulone kołderką majonezu czy posypane szczypiorkiem.
 

 
W wielkanocnym koszyku znajdziemy oczywiście także kiełbasę. Wędliny bowiem poświęcano na znak kończącego się postu, a kiełbasa, jako łatwa do przechowywania, idealnie się nadawała do koszyka. Należy wspomnieć, że dawniej nie szło się do kościoła z mikroskopijnych rozmiarów koszyczkiem, a z ogromnymi koszami żywności. Rozmiary święconki świadczyły o zamożności gospodarzy. Święcono także chrzan, na znak goryczy męki Pańskiej, sól, by chroniła od zepsucia oraz cukrowego lub maślanego baranka (symbol Zmartwychwstania Jezusa) oraz chleb. W niedzielę wielkanocną święcono także wodę, o której mawiano, że zmywa wszelkie defekty cery, dlatego też myły się w niej dziewczęta.

Na stole wielkanocnym nie może zabraknąć tradycyjnych potraw: pieczonej białej kiełbasy, żurku lub białego barszczu, a także pysznych ciast: mazurków i babek. O ile babki to ciasta raczej uniwersalne, to mazurek piecze się wyłącznie w okresie Wielkiej Nocy.

Kończąc tym słodkim akcentem życzymy spokojnych, rodzinnych, a także smacznych Świąt Wielkanocnych.

 

Redakcja